Morgen reis ik af naar Utrecht om deel te nemen aan een eerste gespreksronde georganiseerd door de staatssecretaris van VWS, Maarten van Ooijen, over de mentale gezondheid van jongeren.  Net als vele anderen maak ik me daar namelijk zorgen over en is me er heel veel aan gelegen om deze op een constructieve manier te verbeteren.

Samen met 199 andere uitgenodigde ouders, jongeren, hulpverleners en bestuurders mag ik meepraten over de uitdagingen van opgroeien in onze huidige maatschappij, de rol van professionele hulpverlening en wat wij als samenleving kunnen doen.

Mijn bijdrage zal bestaan in het delen van wetenschappelijk bewezen tools die op een natuurlijke én duurzame manier stress, angsten, overprikkeldheid, piekeren, catastroferen, depressieve gevoelens, burn-out, long Covid klachten en eenzaamheid onder jongeren kunnen verminderen. Deze tools bestaan onder meer uit het bewust leren koesteren van meer positieve emoties alsmede uit meditatie en visualisatie. De wetenschap achter deze onderwerpen heb ik jarenlang intensief bestudeerd en dit heeft geresulteerd in mijn boek ‘Zelfherstel van binnenuit. Optimaliseer je gezondheid met je gedachten, gevoelens en overtuigingen’. Dit boek wordt inmiddels door steeds meer zorgprofessionals ‘voorgeschreven’ aan hun patiënten.

Een van deze zorgprofessionals is Hans Peter Jung, huisarts en samen met o.m. Machteld Huber co-auteur van het ‘Handboek Positieve Gezondheid in de Huisartspraktijk’. Hij zegt er het volgende over: ‘Het boek van Pascale heeft erg veel indruk op mij gemaakt, vooral de integere manier waarop zij een zeer complex onderwerp heeft weten uit te werken. Ik heb het boek ook van A tot Z gelezen. Ik vind het een geweldig boek. Ik denk dat heel veel mensen en wat aan kunnen hebben. Ik laat ook mijn patiënten het boek lezen. En er is een patiënt in het bijzonder die mij diep geraakt heeft. Een jonge student die twee keer Covid gehad heeft en ongelofelijk moe daarvan geworden is (long Covid). Zijn wereld stortte in. Hij kon zijn stage niet meer doen, hij moest zijn studie stoppen (…). Hij werd angstig. Hij kwam op het spreekuur en ik zei ‘Ga het boek van Pascale maar eens lezen’. Hij heeft dat gedaan. Ik zag hem twee weken geleden op het spreekuur en ik zag een heel ander mens. Veel ontspannener. Hij is dagelijks gaan mediteren. Hij deed ook een hele bijzondere uitspraak die ik heb opgeschreven. Hij zei: ‘Een dag niet een positieve visualisatie gedaan, is een dag niet gerevalideerd’. Ik vind dat zo bijzonder voor zo’n jonge vent. Hij heeft nu weer grip op zijn leven. Uit het boek vind ik met name het aanspreken van de veerkracht van mensen heel erg krachtig. Dit sluit heel erg aan bij positieve gezondheid: zelf de regie nemen. Ook de visualisaties vind ik heel krachtig. Ze helpen mensen om het positieve te zien.’

Ik geef hier ook coaching, workshops en lezingen over, onlangs ook aan 18- tot 21-jarigen die de HBO- opleiding ‘Healthy Living’ volgen. Een van de studenten zei er het volgende over: ‘We hebben ook gezamenlijk een meditatieoefening gedaan. Deze oefening gaf mijn brein op dat moment erg veel rust. Daarmee heb ik op dat moment even mijn eigen gedachten opzij kunnen zetten.’

Mijn ideaalbeeld is dat we hersentraining in de vorm van meditatie maar ook visualisatie leeftijdsconform in het onderwijssysteem integreren, te beginnen in de kinderopvang en via de peuters, kleuters en basisschoolleerlingen naar leerlingen aan het middelbaar en hoger onderwijs.

Wetenschappelijk is namelijk aangetoond dat het regelmatig doen van meditaties en visualisaties zorgt voor het aanzetten van het parasympatisch zenuwstelsel. Hierdoor ervaart men ontspanning en wordt de schadelijke stressrespons gedempt. Dit zorgt o.m. voor een optimale werking van het immuunsysteem en pijnvermindering. Daarnaast blijkt uit wetenschappelijke studies dat meditatie leidt tot een fysieke inkrimping van de amygdala, het angstcentrum in het brein. Hierdoor ervaart men steeds minder angst- en paniekgevoelens en depressieve gevoelens en gaat men steeds minder piekeren en catastroferen. Uit recent onderzoek blijkt dat het merendeel van de jongeren daar veel last van heeft en daar niet goed zelf uit komt.

Anderzijds zorgt mediteren juist voor een verdikking van de prefrontale cortex, waar onder meer het relativeringsvermogen, het vermogen om afgewogen beslissingen te nemen maar ook aandacht en concentratie zetelen. Deze vaardigheden nemen dus organisch toe, wat o.a. helpend kan zijn tegen de tendens van ‘ontlezing’.

Voorts is bekend dat regelmatig mediteren zorgt voor een gelijkmatiger humeur, meer veerkracht, een gezonder zelfbeeld en meer geluks- en verbondenheidsgevoelens. Hierdoor ervaart men op een natuurlijke manier minder gevoelens van eenzaamheid en isolement.

Ook is aangetoond dat regelmatig mediteren mensen altruïstischer maakt. Dit bevordert inclusie en werkt uitstekend tegen pesten en het wij/zij-denken waar onze maatschappij zo onder lijdt.

Redenen genoeg dus om meditatie en visualisatie te bespreken als twee van de wegen die kunnen leiden tot het gewenste doel!

Want in deze drukke, stressvolle en prestatiegerichte tijden is het mijns inziens meer dan ooit noodzakelijk jongeren bewust te maken van het belang van ‘geestelijke hygiëne’: leren hoe ze zelf hun geest gezond en veerkrachtig kunnen houden. Enerzijds door ontspanning middels regelmatige meditatie en visualisatie tot topprioriteit te maken en anderzijds door bewust positieve emoties te gaan koesteren.

Want een gezonde geest is niet alleen cruciaal voor een gezond lichaam maar ook voor het optimaal kunnen omgaan met de uitdagingen van het leven.