Op dinsdag 14-3 j.l. heb ik mijn lezing ‘Zelfherstel van binnenuit’ mogen geven aan leidinggevenden van de politie Eenheid Limburg tijdens een ‘Tankdag’ die in het teken stond van preventie en duurzame inzetbaarheid. Deze lezing is gebaseerd op mijn gelijknamige boek dat inmiddels door steeds meer zorgverleners wordt ‘voorgeschreven’ aan hun patiënten.

Mooi om te zien dat er veel interesse was in de onderwerpen van mijn lezing: de wetenschap achter de verstrekkende biologische effecten van gedachten, gevoelens en overtuigingen; de gevaren van chronische stress en de heilzame effecten van hersentraining met behulp van meditaties, affirmaties en visualisaties om negatieve overtuigingen om te buigen naar positieve overtuigingen.

Uit talloze studies die gedaan zijn naar het placebo-effect en nocebo-effect blijkt immers dat hoe we diep vanbinnen dénken over onze gezondheid, levensverwachting en de manier waarop we verouderen de meeste impact daarop heeft. Meer nog dan gezonde voeding, bewegen en dergelijke. Onze diepste overtuigingen sturen namelijk ons gedrag aan én hebben een zeer grote biologische invloed.

Wetenschappers stellen zelfs dat ons verwachtingspatroon een biologische selffulfilling prophecy is. Met andere woorden: ons verwachtingspatroon bepaalt onze biologische realiteit. Dit komt omdat onze hersenen anticiperen op onze verwachtingen en alvast de daarbij behorende stoffen gaan aanmaken. Als ons verwachtingspatroon positief is, worden er bijvoorbeeld helende stoffen geproduceerd die ons humeur verbeteren, pijnstillende werking hebben en ons immuunsysteem een boost geven.

Maar helaas werkt het ook precies zo andersom. Mensen die bijvoorbeeld zeer angstig en gestrest zijn voor een operatie of enorm opzien tegen een chemokuur lopen meer kans op complicaties na de ingreep, ervaren meer pijn, misselijkheid en andere klachten en herstellen langzamer. Behalve dat dit voor de betrokkenen zelf extra ellende met zich meebrengt, betekent het voor de werkgever dat ze ook minder snel weer inzetbaar zijn.

Er valt dus enorme preventie- en gezondheidswinst te behalen door politiemensen te leren hoe ze hun negatieve gedachtepatronen kunnen doorbreken, een positievere mindset kunnen creëren en bewust ontspanning kunnen zoeken om de schadelijke stressrespons te dempen die nu eenmaal hoort bij hun risicovolle werk.

Meditatie is daarvoor het beste bewezen effectieve instrument. De tragere ademhaling in meditatie zorgt voor het kalmeren van het zenuwstelsel waardoor je innerlijke rust ervaart en meer oplossingen ziet. Deze relaxation response (het parasympatische zenuwstelsel dat aan gaat) activeert het zelfherstellende vermogen van je lichaam. In deze situatie kan je immuunsysteem optimaal werken zodat je minder snel ziek wordt en sneller herstelt.

Regelmatige meditatie zorgt bovendien voor het krimpen van de amygdala – het angstcentrum in je brein – waardoor je geleidelijk minder onnodige angst- en paniekgevoelens gaat ervaren. Meditatie helpt ook tegen lichte vormen van depressie. Het zorgt voor verbetering van je emotieregulatie, gevoel van eigenwaarde en veerkracht. Tegelijkertijd wordt de prefrontale cortex dikker hetgeen zorgt voor een grotere concentratie en impulscontrole. Regelmatige meditatie kan zelfs een bijdrage leveren aan het voorkomen van burn-out en PTSS en kan de symptomen ervan verminderen.

Deze effecten zijn voor iedereen heilzaam maar zeker voor politiemensen die in verhitte situaties juist het hoofd koel moeten weten te houden. Inmiddels zijn er dan ook al diverse politiekorpsen in Canada, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten die meditatie hebben omarmd als middel om de werkstress te verlichten. In Amerika doet o.a. de LAPD en de FBI aan meditatie. In Engeland hebben ze in politiebureaus zelfs stiltekamers ingericht waar dienders met behulp van meditatie even tot zichzelf kunnen komen. Dat zorgt voor de broodnodige mentale rust én voor hernieuwde energie. Een prachtig voorbeeld van zelfzorg en zelfherstel op de werkvloer dat mijns inziens zo snel mogelijk navolging verdient in Nederland.

Ook affirmaties en visualisaties zijn vormen van hersentraining die veel positieve gezondheidseffecten hebben. Enerzijds omdat herhaaldelijke toepassing ervan zorgt voor het ontstaan van meer vertrouwen, ontspanning en een positief verwachtingspatroon waardoor het zelfherstellende vermogen wordt geactiveerd. Anderzijds omdat hersenen nu eenmaal vatbaar zijn voor suggestie en onvoldoende het verschil kunnen zien tussen de werkelijkheid en een levendig ingebeelde situatie in je geest.

Veel dank aan Mike Henssen en Marly Lokkart voor jullie uitnodiging om dit waardevolle gedachtegoed te mogen delen en voor de hartelijke ontvangst!